Forum

Meslek Sözleşmeleri düzenlenirken neden KDV Hariç tutar yazılmalıdır?



Damga vergisi uygulamasında en çok yaşanan tereddütlerden ve yapılan hatalardan biri de sözleşme içeriğinde yer alan ve damga vergisi matrahına esas teşkil eden bedelin katma değer vergisi dâhil olarak mı yoksa hariç olarak mı damga vergisi hesaplamasında dikkate alınacağı hususudur.

Kanunun üzerinde durduğu belli para teriminin kâğıt veya belgelerin içerdiği veya bunlarda yazılı rakamlar üzerinden hesaplanabilecek meblağı ifade ettiği açıktır. Ancak mükellefler nezdinde oluşan tereddüt doğrultusunda idarenin konu ile ilgili 29.01.1997 tarihinde yayımladığı 30 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nde, idarenin “damga vergisinin katma değer vergisi hariç olmak üzere sadece işin bedeli üzerinden hesaplanması uygun görülmüştür” diyerek belli para kavramına ulaşmak için KDV’yi matrahın dışında tutmak istediği anlaşılmaktadır.

Kaldı ki katma değer vergisi yapısı itibariyle son kullanıcılar dışında genel olarak mükellefler açısından elde edilen bir değer değildir ve geçici bir nitelik taşır. Katma değer vergisini karşı taraftan tahsil eden mükellef bunu bağlı bulunduğu vergi dairesine ödemek ile yükümlüdür. Bu bakış açısı ile katma değer vergisinin asıl yüklenicisi nihai yüklenici konumundaki son kullanıcı olmaktadır. Bu doğrultuda işin bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi sözleşmeye bağlanan işin bedelinin bir parçasıymış gibi düşünülemez. Nitekim benzer bir konu ile ilgili olarak Danıştay 7.Dairesinin 25.021998 tarih E.1997/02496, K.1997/00669 sayılı Kararı “Buna göre, 488 sayılı Damga Vergisi .Kanununun sözü edilen madde hükümleri uyarınca hesaplanacak damga vergisi matrahını, sözleşmede belirtilen bedel (hizmet bedeli) oluşturduğundan ve bu bedele katma değer vergisinin de ilave edilmesi gerektiği yolunda adı geçen kanunda herhangi bir hükme yer verilmemiş bulunması ve katma değer vergisinin iş bedelini artırıcı bir nitelik taşımaması karşısında, bu bedele katma değer vergisinin de ilave edilmesi suretiyle yapılan tahakkukta isabet görülmemiştir.” şeklindedir.

Tüm bu açıklamalar doğrultusunda değerlendirildiğinde sözleşme içeriğinde bedelin KDV dâhil bir biçimde ifade edilmesi durumunda hesaplanması gereken damga vergisinin katma değer vergisi tutarı düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden hesaplanması gerekmektedir. Ancak vergi daireleri bu konuya çok dikkate etmemekte ve sözleşme üzerinde yazılı rakam üzerinden yersiz damga vergisi hesaplanmaktadir. Bu nedenle sözleşmeler düzenlenirken KDV hariç tutarın yazılmasında fayda bulunmaktadır. Konuya ilişkin genel tebliğ aşağıdaki gibidir.



30 SERİ NO'LU DAMGA VERGİSİ KANUNU GENEL TEBLİĞİ ( 29/01/1997)
Bakanlığımıza intikal eden olaylarda, mal ve hizmet alımına ilişkin ihale kararları ile benzeri konularda düzenlenen sözleşmelerden tahsil olunacak damga vergisinin katma değer vergisi dahil toplam bedel üzerinden mi, yoksa bu vergi dikkate alınmaksızın sadece işin bedelini ifade eden meblağ üzerinden mi alınacağı hususunda tereddütlerin ve ihtilafların doğduğu anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı, bu Kanundaki kağıtlar teriminin ise yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konulmak suretiyle düzenenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeleri ifade edeceği belirtilmiştir. Kanunun 10 uncu maddesinde de damga vergisinin nispi veya maktu olarak alınacağı, nispi vergide kağıtların nev'i ve mahiyetlerine göre bu kağıtlarda yazılı belli paranın, maktu vergide ise kağıtların mahiyetlerinin esas olacağı, belli para teriminin kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade edeceği hükme bağlanmıştır.

Bu hükümlere göre, nispi damga vergisinin konusuna giren kağıtlarda, verginin matrahını, bu kağıtlarda yer alan veya hesaplanabilen değer teşkil edecektir.

Bu nedenle, mal ve hizmet alımları ile ilgili olarak düzenlenecek ihale kararları, sözleşme ve diğer kağıtlarda, katma değer vergisi dahil bedelin belli olması halinde bu bedel; katma değer vergisi hariç bedel gösterilmesi halinde ise katma değer vergisi de hesaplanarak bedele ilave edilmek suretiyle bulunan toplam tutar üzerinden nispi damga vergisi hesaplanmaktadır.

Ancak, yukarıda belirtilen şekilde yürütülen uygulama, bazı mükelleflerce ihtilaf konusu yapılmıştır. Bu konuda verilen ve sürekli hale gelen yargı kararlarında damga vergisi matrahına dahil edilen katma değer vergisinin, üstlenilen işin ya da verilen hizmetin bir bedeli olmadığı belirtilerek, katma değer vergisinin damga vergisi matrahına dahil edilmesi halinde, verginin vergilendirilmesi gibi bir uygulama sonucu doğacağı gerekçesiyle, katma değer vergisinin nispi damga vergisinin hesaplanmasında dikkate alınmaması gerektiğine hükmedilmiştir.

Sürekli hale gelen yargı kararları uyarınca, bundan böyle nispi damga vergisine tabi kağıtların muhtevasında, katma değer vergisi yönünden herhangi bir düzenleme olup olmadığına bakılmaksızın,

1. Damga vergisinin katma değer vergisi hariç olmak üzere sadece işin bedeli üzerinden hesaplanması,

2. Katma değer vergisi dahil edilerek düzenlenen kağıtlardan alınması icabeden damga vergisinin ise katma değer vergisi tutarı düşüldükten sonra kalan meblağ üzerinden hesaplanması,

3. Bu Tebliğin yayımı tarihi itibariyle Bakanlığımız veya vergi daireleri aleyhine verilmiş yargı kararlarının bir üst mercide dava konusu yapılmaması,

4. Tebliğin yayımı tarihinden önce ödenmiş bulunan damga vergileri yönünden herhangi bir işlem yapılmaması,

5. Söz konusu kağıtlarla ilgili olarak noterlerce yapılan işlemlere ilişkin nispi harç uygulamasına ise yukarıdaki esaslara göre devam edilmesi,

uygun görülmüştür.

Tebliğ olunur.