Forum

ORKA Bilgisayar Programlarında,
TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE
HAL KOMİSYONCUSUNUN MUHASEBE KAYITLARI

II) TANIMLAR:

II.1) MÜSTAHSİL : Meyve/Sebze Üreticisidir. Zirai Kazanç Vergisine tabidir.
II.2) HAL : 80 sayılı yasa gereğince Belediyelerce kurulmuş olup, bir nev'i Meyve ve Sebze Borsası görevi görür.
II.3) HAL RÜSUMU : Satılan Ürün bedeli üzerinden belirli oranda hesaplanan ve Belediyeye Ödenen bir nev'i Harç'tır.(Bu gün için %2 dir.)
II.4) HAL KOMİSYONCUSU : Müstahsilin gönderdiği ürünleri HAL içerisinde MÜSTAHSİL namına satışını gerçekleştiren ve bu hizmetine karşılık Satış üzerinden Komisyon alan kişi veya Kurum' dur.

III) HAL KOMİSYONCUSUNUN GÖREVLERİ :

Müstahsilin kendisine gönderdiği ürünlerin;
1-) Navlun (Nakliye)bedellerini öder,
2-) Müstahsilin ürününü O' nun namına satar,
3-) Ürünün Satışından sonra;
a-) Hal Rüsumunu öder,
b-) Eğer Müstahsil Vergiden Muaf ise; * Zirai Ürün Stopaj Vergisi ve Fon' unu öder,
c-) Satış sırasında tahsil ettiği KDV'ni (Yersiz ve Fazla Hesaplanan KDV. olarak) VERGİ DAİRESİ' ne öder,
d-) Bu hizmetlerine karşılık satış tutarı üzerinden KOMİSYON bedeli ve KDV.ni tahsil eder.
IV) KOMİSYONCUNUN TUTACAĞI DEFTER ve KULLANACAĞI BELGELER:

* 80 Sayılı Hal' ler Kanuna göre:
1-) Satış Bordroları : Günlük Satışların dökümünün yapıldığı bordro olup, HAL RÜSUMU bu bordro üzerinden hesaplanır.
2-) Cari Hesap Defteri : Müstahsile yapılan ödemelerin kaydedildiği defter.
3-) Döküm Defteri : Müstahsillerin Günlük Satışlarını gösterir Defterdir. MÜSTAHSİL FATURASI Bu deftere göre tanzim edilir.
MÜSTAHSİL FATURASINDA BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER:

a-) Satışların(Günlük olarak ) Miktar ve Tutarı.
b-) Müstahsil Namına yapılan ödemeler.
c-) Yapılan Vergi kesintileri.
d-) Alınan Komisyon Bedeli.
* VUK 'na Göre:
1-) Komisyoncu, VUK.nu gereğince 1.ci veya 2.ci sınıf Tüccarın tutacakları yasal defterlerdir.
KULLANACAĞI BELGELER :

a-) Perakende Satış Faturası : Müstahsil Mallarının satışı sırasında tanzim edilen faturadır. Bu faturalardaki tutarlar Satış Bordrolarına aktarılır.
b-) Müstahsil Faturası : (İçeriği yukarıda anlatılmıştır.)

V) HAL KOMİSYONCUSUNUN MUHASEBE KAYITLARI:

V.1) HESAP PLANI :

100 KASA HESABI
100 01 Nakit Kasası
100 90 Hal Kasası

329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR
(Gerekçe: Komisyoncuya Göre Müstahsil Bir Satıcı Değildir.)

329 90 Müstahsiller
329 90 1 Üretici Müstahsilleri
329 90 2 Firma Müstahsilleri
800 MÜSTAHSİLLER HESABI (*)
800 1 FİRMA Müstahsilleri
800 1 01 FİRMA Müstahsil Ürün Satışları
800 1 02 FİRMA Müstahsil Sandık Satışları
800 1 03 FİRMA Müstahsil Tahsil Edilen K.D.V.
800 2 ÜRETİCİ Müstahsilleri
800 2 01 ÜRETİCİ Müstahsil Ürün Satışları
800 2 02 ÜRETİCİ Müstahsil Sandık Satışları
800 2 03 ÜRETİCİ Müstahsil Tahsil Edilen K.D.V.

801 MÜSTAHSİL NAMINA YAPILAN ÖDEMELER HESABI
801 1 FİRMA Müstahsilleri
801 1 01 FİRMA Müstahsil-Komisyon
801 1 02 FİRMA Müstahsil-Navlun(Nakliye)
801 1 03 FİRMA Müstahsil-Hal Rüsumu
801 1 04 FİRMA Müstahsil-Bağ-Kur
801 1 05 FİRMA Müstahsil-Borsa
801 1 06 FİRMA Müstahsil-Mera Fonu
801 1 10 FİRMA Müstahsil-Diğer Masraf
801 1 20 FİRMA Müstahsil-Vergi Stopajı
801 1 21 FİRMA Müstahsil-Stopaj Fonu
801 2 ÜRETİCİ Müstahsilleri
801 2 01 ÜRETİCİ Müstahsil-Komisyon
801 2 02 ÜRETİCİ Müstahsil-Navlun(Nakliye)
801 2 03 ÜRETİCİ Müstahsil-Hal Rüsumu
801 2 04 ÜRETİCİ Müstahsil-Bağ-Kur
801 2 05 ÜRETİCİ Müstahsil-Borsa
801 2 06 ÜRETİCİ Müstahsil-Mera Fonu
801 2 10 ÜRETİCİ Müstahsil-Diğer Masraf
801 2 20 ÜRETİCİ Müstahsil-Stopaj Vergi
801 2 21 ÜRETİCİ Müstahsil-Stopaj Vergi Fonu

(*) Bilindiği üzere Tekdüzen Hesap Planın da 8'li Guruptaki Hesaplar serbest bırakılmıştır,Önemli özelliği dönem sonlarında Borç ve Alacak bakiyesi veremeyecek olmasıdır.

8'li HESAP Gurubunun Çalıştırılma gerekçesi :
- Müstahsil Namına yapılan satışın,Komisyoncunun kendisine ait bir satış olmayışı,
- Bu gurup hesapların istatistiki çalışmaya uygun oluşu,
- Müstahsilin gönderdiği ürünlerin bozulmaya ve çürümeye yatkın oluşu nedeni ile satış süresinin kısa oluşundan dolayı tercih edilmiştir.
- Bütün Müstahsillere tek hesap açılış nedeni, komisyoncunun Bu hesaplarla ilgili ayrıntıları gösteren defterleri Tutmak zorunda olduklarından Hesap Planı detaylarına gerek olmadığı kanaatindeyiz.
V.2) HESAPLARIN ÇALIŞTIRILMASI :

Mad.1) ----------------- ./. -----------------
801 2 02 (Navlun) ..................... 117.000
100 90 (Hal Kasası )......... 117.000
Müstahsil A Ürününü satılmak üzere Komisyoncuya göndermiş.
Komisyoncu 100.000._TL Nakliye ve 17.000 TL KDV ödemiştir.
Mad.2) ----------------- ./. -----------------
100 90 (Hal Kasası )................... 2.088.000
800 2 01 (Müstah.Ürün Satış 1.500.000
800 2 02 (Müst.Sandık Satış 400.000
800 2 03 (Müs.Namına Tah.Kdv) 188.000
(Mal: 120.000 + Sandık: 68.000)
Müstahsil A Zirai Kazanç Vergisinden muaftır. Müstahsilin ürünü 1.500.000 TL.
satılmış ayrıca satış sırasında % 8 üzerinden KDV tahsil edilmiştir.Yine müstahsile ait
olan sandıkların satışından 400.000 TL elde edilmiş bu satış üzerinden de %17 KDV
tahsil edilmiştir.
Mad.3) ----------------- ./. -----------------
800 2 03 (Müs.Namına Tah.Kdv) ......... 188.000
391 99 (Fazla Yersiz KDV).... 188.000
Müstahsil KDV Mükellefi olmadığı için Tahsil edilen KDV'nin ilgili Hesaba virmanı
Mad.4) ----------------- ./. -----------------
801 2 03 (Hal Rüsümu) ................. 30.000
100 90 (Hal Kasası )......... 30.000
Müstahsil A'nın 1.500.000 Tl satış tutarı üzerinden % 2 Hal Rüsumu ödenmiştir.
Mad.5) ----------------- ./. -----------------
801 2 01 (Komisyon) ................... 144.400
600 01 (Komisyon Geliri)..... 120.000
391 17 (Komisyon Kdv)........ 20.400

Komisyoncu,Müstahsilin ürünlerinin satış tutarı üzerinden %8 Komisyonunu tahsil
etmiştir.
Mad.6) ----------------- ./. -----------------
801 2 20 (Gelir Vergisi)..... 60.000
801 2 21 (Gelir Vergisi-Fonu) 6.000
360 01 01 Stopaj Gelir Ver... 60.000
360 01 02 Stopaj Fon ........ 6.000
Komisyoncu, ürün satış bedeli üzerinden %4 Zirai ürün Stopajı ve Fon payını tahsil
etmiştir.
Mad.7) ----------------- ./. -----------------
800 2 01 (Müstah.Ürün Satış .......... 1.500.000
800 2 02 (Müst.Sandık Satış .......... 400.000
801 2 01 (Komisyon) ......... 140.400
801 2 02 (Navlun) ........... 117.000
801 2 03 (Hal Rüsümu) ....... 30.000
801 2 20 (Gelir Vergisi)..... 60.000
801 2 21 (Gelir Vergisi-Fonu) 6.000
329 90 1 (Çiftçi Müstahsil) 1.546.000

Hesaplar arası virman
Mad. ----------------- ./. -----------------
100 01 Nakit Kasa .................. 394.400
329 90 2 (Çiftçi Müstahsil)........... 1.546.000
100 90 (Hal Kasası )......... 1.941.000
Müstahsil A'ya yapılan Ödeme./Hal Kasa Virmanı
* NOT -1 : Sandık, vesaire ambalaj malzemeler 900 (Nazım Hesaplar)`ın altında da takip edilebileceği aşikardır. anlaşılır olsun diye her bir işlem ayrı ayrı mahsup yapılmıştır. Orka entegre programı bazı maddeleri birleştirerek yapar.
* NOT -2 : Bu Program anlatımı 2000 yılında yazılmıştır. Bazı eksiklikler olabilir. Ama Temel mantık aynıdır.