Forum

VERGİ BORÇLARI VE CEZALARIN TEBLİĞİ VE HATALI TEBLİĞLERDEKİ MALİYENİN DURUMU, MÜKELLEFİN HAKLARI
Tarih: 30/05/2007


Tebliğ; hukuki bir işlemin ilgili kimsenin bilgisine sunulması için yetkili makamın, yasa ve yöntemine uygun bir biçimde yazı ile ve ilanla yaptığı bildirim işlemidir.

Mükellef ile İdare arasında Vergi Hukukundan kaynaklanan bir bağ vardır. Bu sebeple İdare ile mükellef arasında karşılıklı oluşan hak ve ödevler her iki tarafı da bağlar. Mükellef vergi borcunu zamanında ödemekle görevlidir,diğer yandan beyanname verme ve defter tutma gibi bazı ödevleri vardır. İdarenin yapmış olduğu işlemlerde mükellef haksızlığa uğradığını düşündüğünde yargı kuruluşlarına başvurma hakkını elde edebilmesi için tebliğin idarece yapılması gerekir.Mükellef in hak ve ödevlerini yerine getirebilmesi için yapılan işlerden haberdar olması gerekir.

İdare mükellef ten alacağını tahsil etme hakkına sahiptir. Mükellef görevini aksatırsa İdare alacağını zorla alma hakkı vardır. Bu hakkın kullanılması için idarenin yapılan işlerden mükellefi haberdar etmek zorundadır. Bu zorunluluk zamanında ve usulüne uygun bir biçimde yerine getirilmediği takdirde idare önemli kayıplara uğrayabilir. Bunun en güzel örneği geçen yazımda değindiğim zamanaşımı sürecidir. V.U.K Md 21 de Tebliğ,Vergilendirmeği ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe yada ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesidir,der bu nedenle vergi borcunu ödenebilir hale gelmesi ve bazı sürelerin başlangıcı tebliğe bağlıdır. V.U.K ‘nu tebliğ edilecek belgelerin neler olduğunu ayrı ayrı belirtmemiştir.Nedeni ise tebliği gereken yazı ve belgeler çok çeşitlidir.Kanun genel ifade kullanarak tahakkuk fişi dışında vergilendirme ile ilgili olup hüküm ifade edecek bütün belge ve yazıların tebliğ edileceğini hükme bağlamıştır.( V.U.K. md.93),Tahakkuk fişinin tebliğ işlemi dışında bırakılması,tahakkuk fişi ile yapılan tahakkuk konusunda,mükellefin bilgisinin olduğu ayrıca bildirimde bulunmaya gerek olmadığı anlayışından kaynaklanmaktadır.

Tebliğ işleminin hukuksal sonuç doğurabilmesi için kanunda öngörülen kişilere usulüne uygun biçimde yapılması gereklidir. V.U.K md.94 de tebliğ, mükelleflere,bunların kanuni temsilcilerine,umumi vekillerine veya vergi cezası kesilenler e yapılır, der. Diğer yandan ise ,gerçek kişilerde tebliğ kişinin kendisine şahsına yapılması gerekir .Şahsın değişik nedenlerden ikametgah adresinde bulunmaması halinde adres de bulunan yada işyerlerinde memur yada müstahdemlerden birine yapılır işyerlerinde bu şahısların gerçek kişilerle hukuki anlamda bağlılığı olması gerekir,Bu şekilde kendisine tebligat yapılacak şahsın 18 yaşından aşağı olmaması ve bariz bir şekilde ehliyetsiz bulunmaması gerekir.Gerçek kişilerde küçüklük kısıtlılık gibi nedenlerle mükellef yerine veli, vasi ya da kayyım gibi vergi sorumlularının bulunması halinde bunlara tebligat yapılır.Birden fazla ise yalnız birine yapılır.Tebligat konusu işleme ayrı bir vasi ya da kayyım bakıyorsa tebliğ sadece bunlara yapılır. ( V.U.K md.95). Yabancı Ülkelerde bulunan kişiler için tebligat o ülkenin yetkili makamı aracılığı ile yapılır.Kendisine tebligat yapılacak kişi Türk vatandaşı ise tebligat Dışişleri bakanlığı kanalıyla Türk siyasi memuru yada konsolosu aracılığı ile yapılmak zorundadır.(V.U.K md.97)

Tüzel kişilerde ise, tebligat bunların başkan , müdür ya da kanuni temsilcilerine yapılır.Birden fazla müdür ya da temsilci varsa tebligatın bunlardan birine yapılması yeterlidir.(V.U.K md.94).Tüzel kişilerin temsilcilerinin kimler olduğu kanunlardaki sözleşmelerde açıkça belirtilmiştir.Bu husus çok önemlidir,dava aşamasında bu konu çok hassasiyet teşkil eder.Tebliğin kabul edildiği kanunlarca yetki verilmiş şahısların tebliği alması ile tebliğin alındığı kabul görür .

Tebliğ de en çok karşılaştığımız tebliğ şekli Posta ile tebliğdir. Bur da adres mükellef tarafından işe başlama da bildirilen adresler,adres değişikliğinde bildirilen adresler ,işi bırakmada bildirilen adresler,vergi beyannamelerinde bildirilen adresler , yoklama fişinde saptanan adresler , vergi mahkemesinde dava açma dilekçelerinde ve cevaplarda gösterilen adresler,ilgilinin imzası bulunmak koşuluyla yetkili memurlar tarafından bir tutanakla saptanan adresler ,Birden fazla adres var ise en son bildirilen yada makamlarca tespit edilen adres göz önüne alınır.Mükellefin hem iş ve hem de ikametgah adresi varsa ikisinin de aranması gerekmektedir.Eğer bu yapılmazsa kesinlikle ilanen tebliğ yapılamaz ( V.U.K md.101).

Tebliğ işlemi posta memuru ile muhatap tarafından il muhabere tarih ve imza konularak saptanır.Bu tarih tebliğ tarihidir.Muhatap adres değiştirdiğinden dolayı bulunamazsa tebliğ yaptıran idareye geri gönderilir.Geçici olarak başka yere gitmişse ikinci kez tebligat yapılması gerekir.Burda da bulunmadığı takdirde ilanen tebligata başvurulur.Bu işlemlerde komşulardan bir kişi ya da muhtar veyahut ihtiyar heyeti üyelerinden biri yada bir zabıta memurunun hazır bulunması gereklidir. (V.U.K md.102).

Bilinen adrese yapılan tebliğ usullerinden biri de memur aracılığıyla yapılan tebliğdir.Kanunun 107. Maddesine göre Maliye Bakanlığı tebliğleri posta yerine memur aracılığıyla yaptırmaya yetkilidir.Bu usulde de tebliğ tarihi memurun muhataba yazı ve belgeyi teslim edip imzasını almış olduğu gündür.Kanun koyucu tebligat işlemlerini kolaylaştırmak için postayla ya da memur aracılığıyla yapılacak tebliğ işlemlerinin,ilgilinin kabul etmesi koşuluyla daire ya da komisyonda da yapabileceğini kabul etmiştir.(V.U.K md.93/2).Tebligatlarda ,yukarıdaki yazıda belirtildiği gibi tüm hususlar yerine gelmezse yani muhatap adresinde bulunamazsa,adresi bilinmiyorsa , adresinin yanlış ya da değişmiş olması ve bu yüzden gönderilmiş olan mektubun geri gelmesi ,başka nedenlerden dolayı posta ile tebliğin yapılmasına olanak bulunamaması ve yabancı ülkelerde bulunanlara tebliğ yapılmasına olanak bulunamaması hallerinde ilan yoluyla tebliğe başvurulur.(V.U.K md.103) İlan vergi dairesinin bulunduğu yerin belediye sınırları içinde çıkan bir ya da birden fazla gazetede yayınlanır.O yerde gazete çıkmıyorsa ilan yazısı ilgili dairede ilana ayrılan yere asılır ve bir örneği de mükellefin son adresinin bağlı olduğu muhtarlığa gönderilir.V.U.K’ da tebliğ olunan belgelerde esası etkilemeyecek şekil hatalarının olması halinde bu belgelerin hukuksal değerlerini yitirmeyeceklerini kabul etmektedir.Örneğin ihbarnamede sıra numarasının unutulmuş olması bu türden bir hatadır.Ancak vergi ihbarı ile ilgili belgelerde mükellefin adının verginin tür ya da miktarının,vergi mahkemesinde dava açma süresinin hiç yazılmamış olması yada bu belgelerin görevli bir makam tarafından düzenlenmemiş olması belgeyi hükümsüz kılar (V.U.K.md.10 Böyle bir belgenin yeniden düzenlenerek tebliğ edilmesi gerekir.Tebliğ usulünde yapılan hatalar yargı yolunu açar,bazen idare mükellefin adresi bilindiği halde ilanen tebliğ yoluna gider bu tür usulsüz tebliğler de mükellefin yargı ya müracaat etme hakkı doğar.

Amacı haberdar etmek olan tebligat, yargılamanın en önemli unsurlarından dır.Tebliğin olduğu yerde süre başlıyor demektir.Çoğu zaman bu sürenin aşımı hak kayıplarına neden olmaktadır.Muhatap ve idarede tebligat usullerine uygun hareket etmesi gerekir. Yoksa her iki taraf da bu noktada büyük kayıplar elde eder.Tebligat ;Taraflar için Yargı haklarını kollamak ve zamanaşımı haklarını elde etmek için çok önemli bir usul yöntemidir.

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır .)