Forum

STAJYER ÖĞRENCİLERE ÖDENEN ÜCRET VE VERGİ SGK PRİMİ HUSUSLARI




Stajyer Lise ve Üniversite Öğrencilerine Ödenen Ücretlerin Tutarı, Vergi ve SGK Karşısındaki Durumu

Halen geçerli olan 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun 25 inci maddesi gereğince,



“Madde 25 - Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için okul müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir. Ancak, işletmelerde meslek eğitimi gören öğrenci, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin %30’undan aşağı ücret ödenemez.



Aday çırak, çırak ve öğrencinin eğitimi sırasında işyerinin kusuru halinde meydana gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından işveren sorumludur.



Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır.



Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere sözleşmenin akdedilmesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun iş kazaları ve meslek hastalıkları ile hastalık sigortaları hükümleri uygulanır. Sigorta primleri 4857 sayılı İş Kanununun 33 üncü maddesi gereğince bunların yaşına uygun asgari ücretin %50’si üzerinden Bakanlık bütçesine konulan ödenekle karşılanır.”.

Liseli stajyerler için kurallar;

-3308 sayılı Meslek Eğitimi Kanununa göre “Yirmi ve daha fazla personel çalıştıran işletmelerin, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az, yüzde onundan fazla olmamak üzere, mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi yani staj yaptırmak zorunludur.

-Staj yaptıran işletmeler staja gelen öğrencilere staja gittiği işyerleri en az (yaşlarına uygun) asgari ücretin yüzde 30’u (589,50 X 0,30=176,8 lira ile 693 X 0,30=207,9 lira) oranında harçlık vermek zorundadır. Tabi isterse bu rakamlardan daha fazla verme hakkı her zaman vardır.

-İşverenlerce, öğrencilerine yaşlarına uygun olan Asgari ücretin yüzde 30 undan az olmamak üzere ücret ödenmek zorundadır ama bu ücretler ile ilgili işletme sahibince sadece stajyere ödenir, ücretlerden SSK pirimi, Vergi ve Damga Vergisi ödeme zorunluluğu yoktur.

-Ancak, işletme sahibi ben yüzde 30 değil daha çok para vereceğim derse bu durumda ödeme yapacağı staj ücreti asgari ücreti aşarsa, sadece aşan kısmın hem gelir ve hem de damga vergisi ödenmek zorundadır. Ancak, hiçbir şekilde sigorta primi ödeme zorunluluğu yoktur.

-Liseli stajyerlerinde sosyal güvenliği ise okul müdürlükleri tarafından SGK’ya verilecek işe giriş bildirgesi ve aylık prim hizmet belgeleri ile sağlanmaktadır. Okulları, stajyer öğrencileri, staj yaptıkları süre boyunca 5510 sayılı Kanun’un aşağıdaki 5 inci maddesine göre sigortalı yaparlar.

“5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası; meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46 ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, 82 nci maddeye göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır ve bu bentte sayılanlar, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar.”

Staj sigortası emeklilik için başlangıç sayılmaz

Çıraklar ile meslek lisesi öğrencileri ve yeni halde üniversite stajyerleri okullarınca sigortalı edilirler ve SGK’ya işe giriş bildirgesi verilir adlarına da MEB (veya üniversiteleri) tarafından prim ödenir ama bu primler içinde uzun vadeli sigorta kolları olan emekliliğe yönelik (malûllük, yaşlılık, ölüm sigortalarına tâbi olmadıkları için, emeklilik açısından sigortalılık süresinin başlangıcı sayılmamaktadır. Bu nedenle çırak veya meslek lisesi öğrencisi olarak verilen işe girişlerini emeklilik için başlangıç saymayacaklar, ister önce ister sonra olsun normal sigortalandıkları tarihi ve adlarına ilk kez emeklilik malûllük, yaşlılık, ölüm sigortalarına prim ödenmiş tarihi dikkate alacaklardır.

Üniversiteli stajyerler için kurallar;

30 Eylül 2008 gününe kadar üniversite öğrencisi stajyerlerin sosyal güvenliği yok iken 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun ile bunlar da staj sigortası kapsamına alınmışlardır. Yani, üniversite öğrencisi olup da zorunlu staja işletmelere gönderilen öğrencilerin daha önce sosyal güvencesi yok iken 1 Ekim 2008 günü sonrasında ise üniversite öğrencisi olarak okulları tarafından staja gönderilen öğrenciler artık SGK tarafından sigortalı yapılacaklar ve primlerini de staja gönderen üniversiteler-yüksekokullar ödeyecek.

Ancak, üniversitesi bir öğrencinin stajyer sayılabilmesi için, eğitim yaptığı kurumun statüsünde mecburî staj şartı bulunması ve okul tarafından bir iş yerine uygulamalı eğitimini yapmak üzere belirli bir süre ile gönderilmesi gerekmektedir. Yani keyfi veya istek üzerine staj resmi staj sayılmaz bunlar normal işçi gibi işverenlerince sigortalı edilmek zorunda kalırlar.

Üniversiteli öğrencilere harçlık vermek zorunluluğu yoktur ama staj yaptıran işletme isterse harçlık verebilir. Harçlık verirse bu da diğer liseli resmi staj öğrencileri gibi vergi ve sigortaya tabi değildir.

Teşekkürler,

Ali Tezel